पुस्तकांचे विश्व हे एक खरंच वेगळे जग असते. My Favorite Book Essay in Marathi म्हटले तर वेगवेगळ्या वाचकांचे वेगवेगळे पुस्तके असतील. आर्थिक साक्षरतेवर (Financial Literacy) असलेले कॅश फ्लो क्वाड्रंट cash flow quadrant हे माझे My Favorite Book Essay in Marathi.
आर्थिक क्षेत्रातील यश हे बऱ्यापैकी कुणाच्या ह्या क्षेत्रातील सवयींवर अवलंबून असते आणि ह्या सवयी एका रात्रीत बदलत नाहीत. पुस्तके ह्या बाबतीत मात्र फार उपयोगी ठरतात. पुस्तक वाचनात जर अखंडता असली तर अशी पुस्तके खऱ्या वाचकाला अपेक्षेपेक्षाही जास्त देऊन जातात असे वाटते. My Favorite Book Essay in Marathi ह्या नावाने हे पुस्तक नक्कीच आपल्या संग्रही ठेवण्यासारखे आहे.
जर आज कुणी आर्थिक बाबतीत कोणता रस्ता निवडावा? ह्या व्दिधा मनस्थितीत असेल आणि आपले आर्थिक भविष्य बदलवू इच्छित असेल व त्याचे नियंत्रण आपल्या हातात घेऊ इच्छित असेल तर कॅश फ्लो क्वाड्रंट (Cash flow quadrant) हे my favourite book त्यांना ह्या प्रवासाचा एक नकाशा बनवण्यात जरूर मदत करेल. ह्या वेगवेगळ्या quadrant मध्ये E म्हणजे Employee कर्मचारी, S म्हणजे self Employed स्वतःचा व्यवसाय करणारा, B म्हणजे Business चा मालक आणि I म्हणजे Investor किंवा गुंतवणूकदार.
आपल्यातील प्रत्येक व्यक्ती ह्या चार भागांपैकी कमीत कमी एका भागात (quadrant) राहत असते. आपण कोणत्या भागात असू हे आपली कमाई कोणत्या quadrant मधून होते त्यावर अवलंबून असते. ज्यांची कमाई नोकरीतून होते ते E मध्ये असतात. स्वतःचा व्यवसाय करून कमाई करणारे लोक S मध्ये येतात. आपल्या अधीन असलेल्या व्यवसायातून कमाई करणारे लोक B मध्ये तर स्वतःच्या गुंतवणुकीतून कमाई करणारे लोक I quadrant मध्ये येतात. हे पुस्तक माझ्या Favorite book मध्ये आहे कारण ह्या पुस्तकात ह्या चारही भागांबद्दल फारच उत्कृष्ट भाषेत लिहिलेले आहे. पुस्तकाचा लेखक स्वतःला writer of best selling books का म्हणून घेतो? ही गोष्ट हे पुस्तक वाचल्यावर कळून येते.
ह्या पुस्तकात प्रत्येक quadrant मधील लोक कशा वेगळ्या वेगळ्या पद्धतीने विचार करतात हे सांगितले आहे. कॅश फ्लो क्वाड्रंट ह्या पुस्तकाला Rich Dad Poor Dad ह्या पुस्तकाचा दुसरा भाग म्हटलं तरी चालेल. दोन्ही वडिलांचे पैशाबद्दलचे वेगवेगळे विचार आजही विचार करण्याला भाग पाडतात. दोघांचे वेगवगेळे विचार वाचताना पैशाबद्दलच्या एवढ्या सुद्धा गोष्टी असतात हे सुद्धा एखाद्याला पहिल्यांदा कळले तर आश्यर्य वाटायला नको. My Favorite Book essay in marathi ह्या अंतर्गत ही दोन्ही पुस्तके येतातच.
जेव्हा जेव्हा लेखकाला तू मोठा होऊन काय होणार? हा प्रश्न विचारला गेला तेव्हा तेव्हा त्याच्या गरीब वडिलांनी त्याला सल्ला दिला कि शाळेत जा, चांगले मार्क मिळव आणि एक सुरक्षित नोकरी शोध. ह्याउलट Rich dad सांगायचे कि शिका, व्यवसाय तयार करा व यशस्वी गुंतवणूकदार बना. Poor Dad नेहमी Cash flow quadrant च्या डाव्या बाजूत म्हणजे E किंवा S quadrant मध्ये राहण्याचा सल्ला द्यायचे. ते म्हणत कि मोठ्या पगाराची नोकरी असणारा कर्मचारी किंवा Self Employed जसे कि वकील किंवा डॉक्टर बन पण Rich Dad व्यवसाय बनवण्यावर भर देत असत.
ही पुस्तके वाचतांना वाचक हळूहळू लेखकांच्या विचारांशी एकरूप होतो अगोदर जरी लेखकाचे विचार पचायला जड जात असले तरी ह्या my favorite book पुस्तकांच्या नियमित वाचनाने वाचक आर्थिक बाबतीत एक दुसरी बाजू विचारात घ्यायला तयार होतो.
ह्या पुस्तकात लेखकाने Rich Dad च्या सल्ल्याला अंगिकारले आणि नंतर ह्या प्रवासात मानसिक, भावनिक आणि शैक्षणिक स्तरावर काय अनुभव आले हे विस्ताराने लिहिले आहे. ह्या पुस्तकात लेखकांमध्ये कसे बदल झालेत हे सुद्धा वाचता येते. लेखकाने पुस्तकाच्या सुरुवातीलाच आपल्या निर्धन अवस्थेचे वर्णन केले आहे कि जेव्हा ते बेरोजगार आणि बेघर होते, तेव्हा पत्नीसोबत एका गाडीतच राहत असत. जेव्हा त्याच्या एका मित्राला हे कळले कि तेव्हा त्याने त्यांना आपल्या तळघरात राहायला जागा दिली. तेव्हा लोक त्यांना नोकरी करण्याचा सल्ला देत असत परंतु लेखकाने हा रस्ता नेहमी टाळला.
हि स्थिती पुस्तकात ह्यासाठी लिहिली कि बरेच लोक हे म्हणतात कि पैसे कमावण्यासाठी पैशाची गरज असते आणि नेमके लेखक ह्याच गोष्टीशी सहमत नाही. मग पैसे कमावण्यासाठी कशाची गरज आहे? त्यासाठी एक स्वप्न, दृढ संकल्प, लवकर शिकण्याची इच्छा आणि तुमची कमाई कोणत्या quadrant मधून होते? हे ओळखण्याची गरज आहे. कॅश फ्लो क्वाड्रंट book फार मनोरंजक पद्धतीने लिहिला आहे. चारही quadrant मध्ये गरीब आणि श्रीमंत लोक आढळतात हे सांगताना लेखक लिहितो कि एखादा व्यक्ती अमुक quadrant मध्ये आहे ह्याचा अर्थ तो आर्थिक बाबतीत यशस्वी आहेच असे नाही.
कॅश फ्लो क्वाड्रंट वरून दिसायला एक चित्र आहे; परंतु ह्या चित्राच्या आत एक वेगळेच जग तुम्हाला आढळेल आणि त्याला पाहण्याचा वेगवेगळा दृष्टीकोन आढळेल. लेखक ह्या चित्राच्या डाव्या आणि उजव्या दोनी quadrant मध्ये राहून असल्याने हे सांगतो कि दोन्ही भागातून जग वेगवगेळे दिसते. एक quadrant दुसऱ्या quadrant पेक्षा सरस नाही. प्रत्येक quadrant मध्ये शक्ती आहे आणि प्रत्येकात कमजोरी पण आहे.
ह्या पुस्तकात असे गुण सुद्धा वर्णन केले आहेत कि जे प्रत्येक quadrant मध्ये यशस्वी व्हायला जरुरी आहेत. लेखक म्हणतो कि कुण्या व्यक्तीचा quadrant कोणता आहे हे ओळखायला त्याच्या शब्दावर लक्ष द्यायला हवे. लेखक ९ वर्षाचा असतानापासून Rich Dad जवळ बसायला लागला. Rich dad जेव्हा लोकांना नोकरीवर ठेवायला त्यांची मुलाखत घेत असत तेव्हा ते लेखकाला आपल्याजवळ बसवायचे आणि लोकांच्या शब्दावरून ते कोणत्या quadrant मध्ये आहेत त्याचे विश्लेषण लेखकाला समजावून सांगत.
E मधील लोक म्हणत असत कि ते एका सुरक्षित नोकरीच्या शोधात आहेत. S quadrant मधील लोक म्हणत असत कि माझी फी २००० रुपये आहे किंवा माझे कमिशन ४ टक्के आहे. B चा व्यक्ती म्हणायचा कि माझ्या कंपनीला चालवायला मी एक नवीन संचालक शोधत आहो तर I quadrant मधील व्यक्ती म्हणत असे कि माझा Cash Flow अमुक गुंतवणुकीतून येत आहे वगैरे वगैरे.
लेखकाचे Rich Dad श्रीमंत वडील नेहमी म्हणत असत कि शब्द शक्तिशाली असतात. जर तुम्हाला लोकांचा लीडर बनायचं असेल तर तुम्हाला शब्दांचा उपयोग करण्यात कुशल असले पाहिजे. कॅश फ्लो क्वाड्रंट च्या उजव्या भागातून प्रचंड संपत्ती निर्माण होण्याची शक्यता असते. त्यासाठी OPT म्हणजेच Other people’s time आणि OPM म्हणजेच Other people’s money काम करतात आणि ह्या दोन्ही गोष्टी उजव्या भागात आढळून येतात.
हे पुस्तक कडू औषधासारखे वाटते पण म्हणूनच मला नेहमी आवडते. लोक व्यवसाय न बनवता गुंतवणूकदार कसे बनतात आणि मग त्यांचे नुकसान कसे होऊ शकते हे सांगताना लेखक लिहितो कि कॅश फ्लो क्वाड्रंट मधील डाव्या बाजूचे लोक जे सुरक्षा ह्या शब्दाला महत्व देतात त्यांचे शब्द बहुधा Diversification, Blue Chip Stock, Mutual Funds इत्यादी असतात. हे Favourite marathi book एक मार्गदर्शिका आहे. प्रत्येक वाचक ह्यातून आपल्या आपल्या क्षेत्रात महत्वाचा धडा घेऊ शकतो. ही पुस्तके आर्थिक शिक्षणात रस नसलेल्या वाचकाला थोडे जड वाटू शकतात; परंतु स्वतःच्या विकासासाठी जागरूक असलेल्या वाचकाला अशी पुस्तके एका दीपस्तंभासारखे वाटू शकतात.
लेखक आपल्या सगळ्या पुस्तकात व्यवसाय बनवण्यावर जास्त भर देतो आणि म्हणूनच व्यवसाय न करता एकदम Investor बनण्यामध्ये काय धोके असतात आणि काय नुकसान होऊ शकते ह्याचे चित्र देखील वाचकांपुढे निर्माण केले आहे. My Favorite Book Essay in Marathi ह्या विषयात ह्या पुस्तकाचा थोडा थोडा भाग निबंध रूपाने लिहिणे जास्त सोयीचे आहे असे वाटते. कारण पुस्तकाची व्याप्ती लक्षात घेता एका लेखात संपूर्ण पुस्तकाचा सार लिहिणे कठीणच आहे.
हे सुद्धा वाचा: “Rich Dad Poor Dad रिच डॅड पुअर डॅड”